این روزها واژه “افسردگی” را زیاد میشنویم. اما افسردگی چیست؟ باید بگوییم که افسردگی یک اختلال سلامت روان رایج است که موجب احساس غم و اندوه مداوم و تغییر در نحوه تفکر، خواب، تغذیه و رفتار شما میشود. انواع افسردگی وجود دارد که تمامی آنها قابل درمان هستند، مثلا میتوان از روان درمانی و یا دارو برای Depression استفاده کرد. در هر صورت به محض مشاهده علائم افسردگی توصیه میشود تا به یک روانشناس مجرب مراجعه نمایید.
در این مطلب از «پویان سلامت»، قصد داریم تا شما را با تعریف افسردگی و انواع و علائم آن آشنا کنیم و در نهایت روشهای درمان افسردگی را بررسی نماییم. بنابراین اگر شما یا عزیزانتان دچار نشانههای افسردگی هستید، توصیه میکنیم تا با ما همراه باشید.
افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال خلقی است که موجب احساس مداوم غم و اندوه و از دست دادن علاقه به چیزها و فعالیتهایی میشود که قبلاً از آنها لذت میبردید. این وضعیت منجر به مشکلاتی در تفکر، حافظه، خوردن و خوابیدن نیز میشود.
احساس غم یا سوگواری به دلیل موقعیتهای دشوار زندگی، مانند از دست دادن شغل یا طلاق، طبیعی است. اما افسردگی متفاوتتر از این وضعیت هست، زیرا تقریباً هر روز برای حداقل دو هفته ادامه دارد و علائمی بیشتر از غم و اندوه را داراست.
چندین نوع اختلال افسردگی وجود دارد. افسردگی بالینی یا اختلال افسردگی عمده، اغلب بهطور ساده “افسردگی” نامیده میشود. این مورد جز شدیدترین انواع افسردگی میباشد.
بدون درمان افسردگی، شما قطعا شاهد بدتر شدن اوضاع خواهید بود. افسردگی در موارد شدید، ممکن است به خودآزاری یا مرگ ناشی از خودکشی منجر شود. اما خبر خوب این است که درمان افسردگی میتواند در بهبود علائم بسیار مؤثر باشد.
انواع افسردگی چیست؟
همانگونه که گفتیم انواع افسردگی وجود دارد که میتوان اختلالات افسردگی را به صورت زیر طبقهبندی کرد:
-
افسردگی بالینی (اختلال افسردگی عمده یا ماژور)
تشخیص اختلال افسردگی عمده به این معناست که شما برای حداقل دو هفته بیشتر روزها احساس غم، بیارزشی یا کمبود انرژی داشته باشید، همراه با سایر علائمی مثل مشکلات خواب، از دست دادن علاقه به فعالیتها یا تغییر در اشتها. این شدیدترین نوع و یکی از رایجترین انواع افسردگی است.
-
اختلال افسردگی مداوم (PDD)
این نوع افسردگی خفیف یا متوسط است و حداقل دو سال طول میکشد. علائم “اختلال افسردگی مداوم یا افسردگی خفیف” نسبت به افسردگی عمده شدت کمتری دارد. این اختلال قبلاً به نام دیستایمیا شناخته میشد.
-
اختلال خلقی بینظم (DMDD)
اختلال بینظمی خلق مخرب، باعث تحریکپذیری مزمن و شدید و طغیانهای خشم در کودکان میشود. علائم آن معمولاً از سن ۱۰ سالگی آغاز میشود.
-
اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD)
در اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی(PMDD)، شما علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را همراه با علائم خلقی مانند تحریکپذیری شدید، اضطراب یا افسردگی تجربه میکنید. این علائم طی چند روز پس از شروع قاعدگی بهبود مییابند، اما ممکن است به اندازهای شدید باشند که در زندگی شما اختلال ایجاد کنند.
-
اختلال افسردگی ناشی از یک وضعیت پزشکی دیگر
بسیاری از شرایط پزشکی باعث تغییرات بدنی میشوند که این تغییرات منجر به افسردگی خواهد شد. به عنوان مثال، کمکاری تیروئید، بیماری قلبی، پارکینسون و سرطان میتوانند موجب بروز افسردگی شوند. در صورت درمان بیماری اصلی، اختلالات افسردگی ثانویه به برخی بیماریهای جسمی معمولاً بهبود مییابد.
انواع خاصی از اختلال افسردگی عمده
افسردگی بالینی (اختلال افسردگی ماژور) خودش میتواند انواع مختلفی داشته باشد که عبارتند از:
- اختلال عاطفی فصلی (افسردگی فصلی): این نوع افسردگی عمدتا در پاییز و زمستان ظاهر میشود و در بهار و تابستان برطرف میگردد.
- افسردگی دوران بارداری و افسردگی پس از زایمان: افسردگی دوران بارداری همانطور که از نامش مشخص است، در دوران بارداری رخ میدهد و افسردگی پس از زایمان در عرض چهار هفته پس از زایمان ایجاد میشود.
- افسردگی غیرمعمول یا آتیپیکال: علائم این نوع افسردگی، که با نام اختلال افسردگی عمده با ویژگیهای غیرمعمول نیز شناخته میشود، اندکی با افسردگی “معمولی” متفاوت است. تفاوت اصلی، بهبود موقت خلق در پاسخ به رویدادهای مثبت (واکنش خلقی) است. علائم دیگر آن نیز شامل افزایش اشتها و حساسیت به طرد شدن میباشد.
توجه: افرادی که اختلال دوقطبی دارند نیز علاوه بر دورههای شیدایی یا نیمهشیدایی، دورههای افسردگی را نیز تجربه میکنند.
چه کسانی در معرض افسردگی هستند؟
افسردگی میتواند هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله کودکان و بزرگسالان! جالب است بدانید که بطورکلی زنان و افرادی که در بدو تولد زن شناخته شدهاند، بیشتر از مردان و افرادی که در بدو تولد مرد شناخته شدهاند، در معرض افسردگی قرار دارند.
داشتن عوامل خطر خاص احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش میدهد. به عنوان مثال، شرایط زیر نرخ ابتلا به افسردگی را بالا میبرند:
- بیماریهای تخریبی عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون
- سکته مغزی
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- اختلالات تشنج
- سرطان
- تحلیل ماکولای چشم
- درد مزمن
افسردگی چقدر شایع است؟
افسردگی شایع است. پژوهشگران تخمین میزنند که تقریباً ۷٪ از بزرگسالان در ایالات متحده هر سال به افسردگی مبتلا میشوند. بیش از ۱۶٪ از بزرگسالان ایالات متحده — حدود ۱ نفر از هر ۶ نفر — در طول زندگی خود افسردگی را تجربه خواهند کرد.
با این حال، پژوهشگران معتقدند این تخمینها کمتر از واقعیت هستند، زیرا بسیاری از افراد با مشاهده علائم افسردگی به دنبال کمک پزشکی نمیروند و تشخیص ابتلا به افسردگی را دریافت نمیکنند. تقریباً ۴.۴٪ از کودکان در ایالات متحده به افسردگی مبتلا هستند.
علائم افسردگی چیست؟
نشانههای افسردگی میتواند شامل غم عمیق، کاهش انرژی، از دست دادن علاقه، تغییرات در اشتها یا خواب و … باشد. البته شایان ذکر است که علائم افسردگی بسته به نوع آن متفاوت بوده و از خفیف تا شدید متغیر است. بطورکلی مهمترین علائم افسردگی شامل موارد زیر خواهد بود:
- احساس غمگینی شدید، ناامیدی یا نگرانی. (کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است به جای غمگینی، تحریکپذیر باشند.)
- لذت نبردن از چیزهایی که قبلاً باعث شادی میشدند.
- به راحتی عصبانی یا ناراحت شدن.
- خوردن بیش از حد یا کمتر از حد معمول که ممکن است منجر به افزایش یا کاهش وزن شود.
- مشکل در خوابیدن (بیخوابی) یا خوابیدن بیش از حد (پرخوابی).
- داشتن انرژی پایین یا احساس خستگی.
- دشواری در تمرکز، تصمیمگیری یا به یاد آوردن مسائل.
- تجربه مشکلات جسمی مانند سردرد، معدهدرد یا اختلال عملکرد جنسی.
- داشتن افکار آسیب به خود یا خودکشی.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان به فکر خودکشی هستید، با شماره 115 تماس بگیرید تا به خط مشاوره بحران و خودکشی متصل شوید. افراد متخصص برای کمک به صورت 24 ساعته در دسترس هستند.
علائم افسردگی در سنین مختلف و جنسیت ها
نشانههای افسردگی در نوجوانان، سایر سنین و به تفکیک جنسیت در جداول زیر بررسی خواهد شد:
نشانههای افسردگی | افسردگی در کودکان | علائم افسردگی نوجوانان |
احساس غم و اندوه | کمتر مشهود است | بیشتر به صورت تحریکپذیری یا افسردگی نشان داده میشود |
کاهش علاقه به فعالیتها | کاهش علاقه به بازی یا تعامل اجتماعی | کاهش علاقه به مدرسه، دوستان و سرگرمیها |
مشکلات خواب | اختلال در خواب یا بیش از حد خوابیدن | بیخوابی یا خواب بیش از حد |
مشکلات تحصیلی | کاهش تمرکز و افت عملکرد تحصیلی | افت در نمرات و تمرکز کم |
رفتارهای تکانشی یا پرخاشگری | پرخاشگری به خصوص در موارد عدم توانایی بیان احساسات | ممکن است به صورت شورشگری یا نافرمانی ظاهر شود |
نشانه های افسردگی | علائم افسردگی در افراد مسن (سالمندان) |
احساس غم و اندوه | ممکن است به دلیل مشکلات جسمی کمتر آشکار باشد |
کاهش علاقه به فعالیتها | کنارهگیری از فعالیتهای اجتماعی و علایق قدیمی |
مشکلات خواب | بیخوابی یا خواب زیاد |
شکایات جسمی | احساس درد یا ناراحتی بدون دلیل پزشکی مشخص |
کاهش انرژی | احساس خستگی و بیحالی حتی در فعالیتهای روزانه |
نشانه های افسردگی | علائم افسردگی در زنان | علائم افسردگی در مردان |
احساس غم و اندوه | رایجتر است و معمولاً همراه با اضطراب و احساس گناه است | بیشتر به صورت عصبانیت یا بیحوصلگی ظاهر میشود |
تغییرات خواب و اشتها | اختلالات خواب یا پرخوری | کاهش اشتها و خواب |
کاهش انرژی و خستگی | احساس خستگی زیاد و کاهش انگیزه | بیشتر به صورت بیحالی و کمبود انگیزه در انجام کارها |
افکار خودکشی | بیشتر احتمال دارد | ممکن است به صورت رفتارهای پرخطر یا خودزنی بروز کند |
افزایش استرس و اضطراب | اضطراب بالا همراه با افسردگی رایج است | بیشتر تمایل به پنهان کردن احساسات دارند |
در صورت بروز علائم فورا با یک روانشناس مجرب تماس بگیرید.
از کجا بفهمیم دچار افسردگی شده ایم یا خیر؟
چگونه متوجه شویم که افسرده هستیم یا خیر؟ باید بدانید که ارائهدهندگان خدمات بهداشتی، افسردگی را بر اساس درک کامل علائم، تاریخچه پزشکی و سابقه سلامت روان شما تشخیص میدهند. ممکن است نوع خاصی از افسردگی، مانند اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی پس از زایمان، بر اساس علائم شما تشخیص داده شود.
همچنین میتوان از تست علائم افسردگی، آین بیماری مزمن را تشخیص داد.
برای تشخیص افسردگی، باید پنج مورد از علائم افسردگی را هر روز و تقریباً در تمام روز به مدت حداقل دو هفته داشته باشید.
پزشک ممکن است آزمایشهای پزشکی مانند آزمایش خون را تجویز کند تا بررسی کند آیا شرایط پزشکی زمینهای، علت علائم افسردگی شما هستند یا خیر؟!
علت افسردگی چیست؟
شاید سوال شما نیز باشد که چه عواملی باعث افسردگی میشوند یا چرا افسرده میشویم؟ باید بدانید که محققان هنوز بطوردقیق دلیل افسردگی را نمیدانند. اما معتقدند عوامل متعددی در شکلگیری افسردگی نقش دارند، علت ابتلا به Depression را در این بخش بررسی خواهیم کرد:
- شیمی مغز: عدم تعادل در انتقالدهندههای عصبی، از جمله سروتونین و دوپامین، در بروز افسردگی نقش دارد.
- ژنتیک: اگر یکی از خویشاوندان درجه یک (والدین یا خواهر و برادر بیولوژیکی) مبتلا به افسردگی باشد، احتمال ابتلا به این وضعیت در شما سه برابر بیشتر از جمعیت عمومی است. با این حال، ممکن است بدون سابقه خانوادگی نیز دچار افسردگی شوید.
- رویدادهای استرسزا: تجربههای دشوار، مانند مرگ عزیز، تروما، طلاق، انزوا و فقدان حمایت، میتوانند افسردگی را تحریک کنند.
- شرایط پزشکی: درد مزمن و بیماریهای مزمن مانند دیابت ممکن است منجر به افسردگی شوند.
- داروها: برخی داروها منجر به ایجاد افسردگی خواهند شد. استفاده از مواد، از جمله الکل، نیز میتواند افسردگی را به وجود آورد یا تشدید کند.
عوارض افسردگی چیست؟
عوارض افسردگی میتواند به جسم و روان فرد تأثیر بگذارد و شامل موارد زیر است:
- مشکلات جسمی: دردهای مزمن، سردرد، مشکلات گوارشی، و اختلالات خواب.
- مشکلات روانی: کاهش تمرکز، اختلال در تصمیمگیری، و احساس ناامیدی یا بیارزشی.
- مشکلات اجتماعی: انزوا، کاهش ارتباطات اجتماعی، و افت عملکرد در محل کار یا مدرسه.
- افکار خودکشی: در موارد شدید افسردگی، افکار خودکشی یا آسیب به خود ممکن است ایجاد شود.
- اختلالات دیگر: افسردگی میتواند به سایر اختلالات روانی مانند اضطراب، اختلالات خوردن یا اختلالات اضطراب اجتماعی منجر شود.
در صورت عدم درمان، افسردگی میتواند تأثیرات منفی طولانیمدتی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. بنابراین بهتر است تا هرچه زودتر برای درمان افسردگی اقدام کنید.
درمان افسردگی چگونه است؟
خب حالا که مشخص شد دچار این بیماری هستید، سوال اینجاست که “با افسردگی چه کنیم؟” تنها راه ممکن، شروع درمان افسردگی است. افسردگی یکی از درمانپذیرترین اختلالات سلامت روان است. تقریباً 80% تا 90% افرادی که برای درمان افسردگی اقدام میکنند، در نهایت پاسخ خوبی به درمان میدهند. برای دانستن اینکه چگونه افسردگی درمان میشود؟ بخش بعدی را بخوانید.
روش های درمان افسردگی
گزینههای درمان افسردگی شامل موارد زیر است:
-
درمان افسردگی به کمک دارو
یکی از سریعترین راههای درمان افسردگی، استفاده از داروهای ضدافسردگی است. داروهای SSRI، داروهای SNRI، داروهای TCA و TECA، داروهای NDRI، داروهای MAOI و داروهای NMDA از جمله این داروها هستند. این داروها میتوانند شیمی مغز را که باعث افسردگی میشود، تغییر دهند. انواع مختلفی از داروهای ضدافسردگی وجود دارد و ممکن است مدتی طول بکشد تا بهترین دارو برای شما پیدا شود. برخی داروهای ضدافسردگی عوارض جانبی دارند که معمولاً با گذشت زمان بهبود مییابند. اگر اینطور نشد، با روانپزشک خود صحبت کنید؛ ممکن است داروی دیگری برای شما مؤثرتر باشد.
-
درمان افسردگی بدون دارو
این رویکرد شامل چندین روش مختلف است. از جمله روش های درمان افسردگی غیردارویی شامل موارد زیر است:
درمان افسردگی روان درمانی
رواندرمانی، شامل صحبت با یک متخصص سلامت روان است. درمانگر به شما کمک میکند احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم را شناسایی و تغییر دهید. انواع مختلفی از رواندرمانی وجود دارد و رایجترین آنها برای درمان افسردگی “درمان شناختی-رفتاری(CBT)” است. گاهی اوقات، درمان کوتاهمدت کافی است و برخی افراد برای چندین ماه یا سال ادامه درمان را نیاز دارند.
طب مکمل برای درمان افسردگی
این رویکرد جز روشهای درمان افسردگی به روش غیردارویی است و شامل درمانهایی بوده که ممکن است همراه با پزشکی سنتی غربی دریافت کنید. افراد با افسردگی خفیف یا افسرده گی مداوم میتوانند با روشهایی مانند طب سوزنی، ماساژ، هیپنوتیزم و بیوفیدبک وضعیت خود را بهبود بخشند.
درمان تحریک مغزی
درمان تحریک مغزی، به افرادی که افسردگی شدید یا افسردگی همراه با روانپریشی دارند کمک میکند. انواع درمان افسردگی با روشهای تحریک مغز، شامل “درمان افسردگی با الکتروشوک (ECT)” ، درمان افسردگی با تحریک مغناطیسی مغز (TMS) ” و “تحریک عصب واگ (VNS) ” است.
-
درمان افسردگی در خانه
اقداماتی که میتوانید در خانه برای بهبود علائم افسردگی انجام دهید:
- انجام ورزش منظم
- داشتن خواب با کیفیت (نه خیلی کم و نه زیاد)
- مصرف یک رژیم غذایی سالم
- اجتناب از مصرف الکل که یک ماده افسردهکننده است.
- گذراندن وقت با افرادی که برای شما مهم هستند.
-
درمان افسردگی با طب سنتی و به صورت گیاهی
درمان افسردگی با طب سنتی و گیاهان دارویی میتواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند. از جمله داروهای گیاهی موجود در بازار برای درمان افسردگی عبارتند از: گیاهانی مانند گل راعی و زعفران به دلیل تاثیرات مثبت بر خلقوخو و سطح سروتونین مغز موثر هستند. چای بابونه و اسطوخودوس نیز برای آرامش اعصاب مفیدند. مصرف خوراکیهایی مثل عسل، بادام و کنجد و استفاده از روغنهای معطر مانند گل محمدی یا نعناع برای رایحهدرمانی یا ماساژ توصیه میشود. این روشها بهتر است تحت نظر متخصص و همراه درمانهای پزشکی مدرن استفاده شوند.
آیا میتوان از ایجاد افسردگی پیشگیری کرد؟
همیشه نمیتوان از افسردگی پیشگیری کرد، اما میتوانید با اقداماتی خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:
- حفظ یک برنامه خواب منظم و سالم
- مدیریت استرس با استفاده از مکانیزمهای مقابله سالم
- انجام فعالیتهای منظم خودمراقبتی مانند ورزش، مدیتیشن و یوگا
اگر قبلاً افسردگی داشتهاید، احتمال بروز مجدد آن بیشتر است. در صورت مشاهده علائم افسردگی، توصیه میکنیم تا هرچه زودتر کمک حرفهای بگیرید.
اگر افسردگی درمان نشود چه میشود؟
بدون درمان، افسردگی ممکن است:
- وخیمتر شود.
- احتمال ابتلا به سایر مشکلات سلامت، مانند زوال عقل، را افزایش دهد.
- باعث بدتر شدن بیماریهای موجود مانند دیابت یا درد مزمن شود.
- منجر به آسیب به خود یا مرگ شود.
توجه: اگر افکار خودکشی دارید، فوراً کمک پزشکی بگیرید. با شماره 115 یا (خط کمک بحران و خودکشی) تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
چه زمانی باید برای درمان افسردگی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم افسردگی دارید، به یک ارائهدهنده خدمات بهداشتی یا متخصص سلامت روان مراجعه کنید. آنها میتوانند تشخیص دقیقی بدهند و گزینههای درمانی را به شما پیشنهاد کنند. اگر درمان را شروع کردهاید اما اثربخش نیست یا عوارض جانبی ناخوشایندی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها برنامه درمانی دیگری را برای شما جایگزین خواهند کرد.
یادداشتی از ونک کلینیک
افسردگی یک وضعیت شایع است که هر ساله میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار میدهد. هر کسی ممکن است افسردگی را تجربه کند، حتی اگر به نظر نرسد! خبر خوب این است که افسردگی، قابل درمان است. اگر علائم افسردگی دارید، در اولین فرصت برای درمان افسردگی با روانپزشک یا روانشناس خود صحبت کنید. هرچه زودتر کمک بگیرید، زودتر احساس بهتری خواهید داشت.
اگر به دنبال روانشناس و روانپزشک مجرب هستید، میتوانید با کلینیک ونک تماس(02152402) گرفته و با روشهایی مانند RTMS، ECT، CBT و تجویز داروهای ضدافسردگی درمان خود را انجام دهید. ما در ونک کلینیک به شما جدیدترین و علمی ترین خدمات درمانی را برای درمان سریع افسردگی ارائه میدهیم.
سوالات متداول
آیا افسردگی همان ناراحتی و اندوه است؟
افسردگی یک اختلال روانی است که علائم آن فراتر از ناراحتی موقتی است و میتواند زندگی روزمره را مختل کند. ناراحتی معمولاً واکنشی طبیعی به شرایط است، اما افسردگی به صورت مزمن و بدون دلیل خاصی ادامه مییابد.
آیا کودکان هم افسرده میشوند؟
بله، کودکان هم میتوانند افسردگی را تجربه کنند، هرچند که نشانهها و علائم آن ممکن است در مقایسه با بزرگسالان متفاوت باشد. افسردگی در کودکان معمولاً با تحریکپذیری، تغییرات در رفتار، مشکل در تمرکز، افت عملکرد تحصیلی، کنارهگیری اجتماعی، بیقراری و شکایتهای جسمی مانند سردرد یا درد شکم همراه است.
سن ابتلا به نشانه های افسردگی چیست؟
افسردگی میتواند در هر سنی ظاهر شود، اما اغلب اولین نشانههای آن در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی بروز میکند. برخی افراد ممکن است در کودکی یا در سنین بالاتر نیز علائم افسردگی را تجربه کنند.
نشانههای افسردگی شدید چیست؟
نشانههای افسردگی شدید شامل احساس غم عمیق، از دست دادن علاقه به فعالیتها، خستگی شدید، تغییرات خواب و اشتها، مشکل در تمرکز، و افکار خودکشی است. این علائم میتوانند زندگی روزمره فرد را مختل کنند.
مدت زمان دورهای افسردگی چقدر است؟
مدت زمان دورههای افسردگی میتواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد. در صورت عدم درمان، افسردگی میتواند طولانیتر و مزمن شود. درمان زودهنگام میتواند به کاهش مدت زمان و شدت علائم کمک کند.
چگونه افسردگی خود را درمان کنیم؟
افسردگی درمانپذیر است و با رواندرمانی، دارو درمانی و تغییرات سبک زندگی میتوان آن را کنترل کرد.
درمان خانگی افسردگی و تغییرات سبک زندگی چگونه است؟
تغذیه سالم، تنظیم خواب، ورزش، مدیتیشن، یوگا، پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر، داروهای گیاهی، طب سوزنی و ماساژدرمانی، قرصهای مکمل، ویتامینها و مدیریت افکار منفی از جمله راههای درمان افسردگی در خانه هستند.
هزینه مشاوره درمان افسردگی چقدر است؟
هزینه مشاوره درمان افسردگی بسته به نوع و مکان متفاوت است. هم اکنون در سال 1403 هزینه درمان افسردگی میتواند به شرح زیر باشد: مشاوره حضوری در ایران 400,000 تا 1,000,000 تومان، در کشورهای دیگر 50 تا 200 دلار. مشاوره آنلاین: در ایران 150,000 تا 500,000 تومان، در کشورهای دیگر 30 تا 150 دلار.
منبع: clevelandclinic